Ecz. Ayşe Arık Coşkun
KANADA DA ECZACILIK – MAJİSTRAL ÜCRETLENDİRMELER
Kanada yüzölçümü olarak Rusya’dan sonra en büyük 2. toprak alanına sahip çok büyük bir ülke olsa da 36 milyon nüfuslu bir ülke… 10 eyalet ve 3 bölgeden oluşmaktadır. Kanada, her yıl yüz binlerce göçmeni ülkesinde ağırlamaktadır.
İngilizce ve Fransızca Kanada’da eyalet ve bölgelerde ana dil sayılmakta, resmi makamlarda iki dil ile hizmet verilmektedir. Sokak tabela ve işaretlerinde iki dilde yer almaktadır.
Eczacılık açısından ülkeye baktığımızda; 8 şehirde 10 eczacılık fakültesinde yaklaşık 1300 kişi eğitim görüyor ve bu fakülteler ortalama yılda 1200 mezun veriyor. 2015 yılı verilerine göre toplam 30 bin eczacı (%94 ü eczanede) aktif görev yapıyor. Bu eczacıların 9 bin kadarı farklı ülkeden göç etmiş ya da uluslararası fakültelerden eczacılık bitirmiş eczacılar. Eczacı yaş ortalaması ise ülke genelinde 43.
Eczacıların %74 ü serbest eczanelerde çalışıyor. (21.333 eczacı) . Hastanelerde ve sağlık kuruluşlarında yaklaşık 6 bin eczacı istihdam ediliyor. (%18). Geriye kalan %8 ise sektör ve çeşitli iş dallarında çalışmakta.
2015 verilerine göre eczacıların 8180 tanesi kendi eczanesine sahip, diğerleri eczanelerde personel olarak çalışıyor.
Güncel verilere yani 2017 yılına baktığımızda ise;
Serbest Eczane sayısı 10.094: (Community Pharmacy)
Kayıtlı çalışan eczacı sayısı ise tüm sektörlerde toplam 42 bin.
Bu eczanelerde çalışan lisanslı teknisyen sayısı ise 7339.
Bu rakamlardan da anlaşılacağı üzere, eczanelerde iş gücünün büyük bölümünü eczacılar oluşturuyor.
Kanada’da eczacılığı genel hatlarıyla tanıdık. Şimdiye kadar ki yazılarımda genellikle eczacılık pazar analizleri, OTC satışı gibi konuları yazmıştım. Bu sefer Kanada’da eczacılık mesleğinin sanatı olan majistral ilaç yapımı konusunu mercek altına aldım.
Ülkede majistral ücretlendirme yapılırken her ülkede olduğu gibi içerikte kullanılan hammaddeler, hazırlanmış kılavuzdaki belirlenmiş fiyat tablolarından seçilerek işleniyor. (The Pharmacy Claims Submission Manual -DPIN Manual). Bunun yanında bir de meslek hakkı var tabii ki…
Meslek hakkı majistral ilaç hazırlamada 2 kategoride ele alınıyor:
1- Hazırlanan ürünün 30 doları geçmemek kaydıyla liste meslek hakkı bedeli (U&C Professional Fee)
2- Ya da hazırlama süresinin ücretlendirilmesi.
Bu oran non-steril preperatlar için harcanan dakika başı 1 dolar
Steril preperatlar için de harcanan dakika başı 2 dolar
Eczacılar majistrali hazırlarken bu iki kriterden hesaplamasına göre fazla olanı tercih etme hakkına sahip.
Biraz daha açıklayıcı olması için örnekler üstünden anlatmak isterim:
Eczanede hazırlanmış non-steril bir topikal preperatın ücretlendirmesine biraz yakından bakalım.
Bu tabloda eczacı ürünün maliyetlerini hesapladıktan sonra meslek hakkına sıra geldiğinde iki seçeneği oluyor. Birincisinde dakika başı hazırlama maliyetine bakıyor, ürünü hazırlamak için toplam 9 dakika harcamış ve steril olmayan bir ürün olduğundan dakika başı 1 dolarlık bir ücret talep edebiliyor. Ayrıca standartlarda belirlenen 15 dolarlık meslek hakkı da var. 15 dolarlık meslek hakkı daha fazla olduğundan majistral ödemesinde bu rakam baz alınıyor. Eczacı yüksek olan ücretten meslek hakkını alıyor.
Gelelim ikinci örneğe:
Bu sefer de steril bir oftalmik ürün hazırlayalım
Yukarıdaki tabloda hazırladığımız steril göz majistralinde meslek hakkında baktığımda eczacı 10 dakika harcayarak yaptığı steril majistrale dakika başı 2 dolarlık ücret talep edebiliyor. Bu meslek hakkı tablosunda belirlenen 15 dolarlık standart ücretten fazla olduğu için zaman ücreti baz alınıyor ve eczacılar 20 dolarlık meslek hakkı elde etmiş oluyor.
Diyelim ki eczacı steril bir majistral ilaç yaptı ve 25 dakika harcadı. Dakikası 2 dolardan toplam 50 dolar meslek hakkı elde ediyor. Kanunen bunun 30 dolarını meslek hakkı olarak faturaya yansıtıyor, geri kalan 20 doları da steril ürün yapma bedeli şeklinde faturasına ekleyebiliyor.
Hepimizin bildiği üzere “Majistral İlaç” tüm dünyada eczacılığın sanatı…
Ve bizler de bu sanatı icra edenler olarak, meslek hakkımızı dünya örneklerinde olduğu gibi layıkıyla almalıyız. Daha iyi koşullarda, bakımlı hatta belki enjeksiyonluk preperatları bile kolaylıkla hazırlayabilecek donanımlı laboratuvarlarla, mesleğimizin en kadim öğretisi olan majistral ilaçları kazanmak ve meslek hakkını elde etmek için çaba sarfetmeliyiz. Kanada majistral ilaç ücretlendirmesini bize farklı modellemeler sunabileceğimiz bir örnek olarak özellikle incelemek istedim. Yolumuza bir ışık daha yakabilmek adına… İnanıyorum ki bizler bu koşulları elde ettiğimizde, mesleğimizin geleceği de çok parlak olacaktır.
Sevgiyle kalın…
Kaynaklar
1-Canadian Institute for Health Information / Pharmacy Report
2-NAPRA /ANORP National Statistics
3-Manitoba Health Seniors Active Living (Claims Submission Procedure – Extemporaneous Products (Compounding)
