Bilindiği gibi alkollü içki fiyatlarının artmasıyla insanların evlerinde içki üretimine yönelmesi sonucunda devletin vergi gelirlerindeki kayıpları neticesinde Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın Etil Alkol’ün üretimi ve dağıtılmasında birtakım önlemler aldığı bilinmektedir. Bu anlamda kuşkusuz Etil Alkol’ün temininde eczanelere getirilen kısıtlamadan eczacılar ve dolayısıyla hastalar olumsuz etkilenecektir.

Şöyleki;

"Eczacılık, ilaçların hazırlanması ve standardizasyonu ile ilgili bilim ve sanat" olarak tanımlanır. Bu bağlamda hekimin hasta özelinde reçete etmiş olduğu '' Majistral ilaçlar’’ hastalar için kişiselleştirilmiş ilaç hazırlama sanatı ve bilimidir. Eczacılar bu sanatı icra eder iken kullandıkları maddeler arasında Etil Alkol önemli bir yer tutmaktadır.

Dünyada görülen COVİD-19 pandemisi öncesinde TİTCK’nun 22.08.2019 tarihli E.129542 sayılı Etil Alkolün satışı hakkındaki kısıtlama kararı, pandeminin Ülkemizde de görülmesi sonucunda, Dünya Sağlık Örgütü’nün eczanelerde yapılmasını öngördüğü el dezenfektanlarının serbestçe yapılabilmesi için doğru ve yerinde bir kararla Sağlık Bakanlığı tarafından Etil Alkol kısıtlaması kaldırılmıştır. Bu süreçte eczane laboratuvarlarında serbestçe imal edilen el dezenfektanlarıyla Halk sağlığının korunması anlamında büyük faydalar sağladığı görülmektedir.  COVİD-19 pandemisinin zirve yaptığı günümüzde, üstelik acele kaydı ile TİTCK nın 13.03.2020 tarihli E.67260 sayılı yazı ile ‘’piyasada yeterli ruhsatlı el antiseptiği arzının sağlandığı’’ gerekçesi ile kısıtlamanın tekrar başladığı bilgisini üzüntü ile öğrenmiş bulunmaktayız.

Eczanelerde majistral üretimin dışında Etil Alkol; laboratuvarda kullanılan cihazların ve laboratuvar ortamının temizliği gibi kullanımlar için alternatifi olmayan bir maddedir. Çok iyi bir çözücü olan Etil Alkol yüksek konsantrasyonlarda pek çok suda çözünmeyen ilacı ve yardımcı maddeleri çözmek için kullanılır. Antiseptik olarak el dezenfektanı, antiviral, antibakteriyel ve yatan hastalarda yara bakımında da kullanılmaktadır. Özellikle Etil Alkol kısıtlamasının COVİD-19 pandemisinin zirve yaptığı bu süreçte, eczanelerimizin, ilaç hazırladığımız laboratuvarlarımızın fiziksel hijyeninde ve çalışanlarımızın kişisel hijyeninde zaaflar oluşturacağı bilinmelidir.

Tedarikçi firmaların Etil Alkolün eczanelere dağıtımında ayda en fazla eczane başına 2 litre sınırlama yapmaları sonucunda Etil Alkol fiyatlarının %400 arttığı, alkol karaborsasının oluştuğu, buna karşılık majistral ilaç hazırlamada devletin vermiş olduğu resmi fiyatların hala güncellenmediği gerçeği ile de karşı karşıya kalmış bulunmaktayız.

Bilindiği üzere majistral ilaç yapımı ağırlıklı olarak bu sanata ilgi duyan ve önem veren kısıtlı sayıda eczacı tarafından yapılmakta olup, eczanelere gelen reçeteler sıklıkla majistral reçete karşılayan bu eczanelere yönlendirilmektedir. Dolayısıyla ayda 2 litre Etil Alkol’ün yeterli olamayacağı, majistral ilaç yapımında ciddi anlamda problemlerin yaşanacağı ve tüm bunların neticesinde de hastaların mağdur olacağı sonucu ortaya çıkmaktadır.

Alkolden alınan yüksek vergiler nedeniyle evde ya da merdiven altı diye tanımladığımız sağlıksız ortamlarda içki üretiminin yaygınlaşmasının önlenmesinde devlet müdahalesinin kaçınılmaz ve haklı olduğu tartışmasızdır. Ancak alınması düşünülen bu tedbirlerde eczacılar ve hastalar açısından yeni mağduriyetler yaşanmasının önüne geçilmesi gerekmektedir.

Ayrıca; TİTCK tarafından 22.08.2019 tarihli E.129542 sayılı yazı ve buna atıfta bulunan 13.03.2020 tarihli E.67260 sayılı Etil Alkolün satışı hakkındaki yazılarda da Valilikler kanalı ile İl Sağlık Müdürlüklerine gönderilen ‘’984 sayılı ecza ticarethaneleriyle sanat ve ziraat işlerinde 984 sayılı kullanılan zehirli ve müessir kimyevi maddelerin satıldığı dükkânlara mahsus kanunu’’ Madde 11’de “Ecza ticarethanelerinden yalnız eczanelere toptan veya perakende ecza ve mevaddı kimyeviye satılabilir. Ecza ticarethanelerinde reçete yapılması memnu olduğu gibi tuvalet eşyasiyle kauçuk mamulat veya tıbba ve kimyaya ait alat ve edevat müstesna olmak üzere toptan ve perakende olarak ecza ve kimyevi maddelerin ve tıbbi müstahzaratın eşhasa satılması dahi memnudur. Sanat ve ziraatte kullanılan zehirli ve müessir kimyevi maddeler toptan ve perakende olarak hususi ahkamına tevfikan satılabilir.” denilmektedir.

Hukuken ilgili kanunun bu maddesinden hareket ile eczanelere kısıtlama getirmek ayrıca mümkün görülmemektedir. İlgili madde tedarikçi firmalara yönelik bir madde olup tedarikçi firmaların reçete karşılayamayacakları ve sadece eczanelere toptan veya parakende kimyevi madde satabileceklerine dair bir madde olması nedeni ile eczaneler kanunun bu maddesi gerekçe gösterilerek majistral sanatlarının icrasında bir kısıtlamayla karşı karşıya bırakılamazlar.

 

Son söz;

‘’Abusus non tollit usum’’; (Suistimal doğru kullanımı engellemez) Roma Hukuku’ndan günümüze ulaşmış Latince deyimlerdendir. Bir hakkın kötüye kullanılması, onun doğru kullanımını ortadan kaldırmak için yeterli ve geçerli bir argüman değildir. ‘Abusus non tollit usum’’, kötüye kullanımı önlemek için alınacak tedbirlerin o hakkın kullanılmasını yasaklamayı gerektirmemesini ifade etmektedir. Ateş her tarafı yakıp yıkabilir ancak onun doğru bir şekilde kullanılması ve ateşte yemek pişirilmesi önlenemez.

Suistimal yapanın tespiti ve cezalandırılması dururken COVİD-19 pandemisinin zirve yaptığı bu süreçte eczane ve çalışanlarının hijyeninde telafisi mümkün olmayan sorunlar yaratacak, eczacıların ilaç yapmasını kısıtlayan ve hasta mağduriyetlerine yol açacak bu yasağın bir an önce kaldırılmasını talep etmekteyiz.                 

                    

Uzm. Ecz. Ahmet Nezihi PEKCAN

Majistral Eczacıları Derneği

Genel Başkanı



Dosya

Özgür Köşe

Dünyada Eczacılık

Sektörel Bakış

Çepeçevre

Kültür Sanat