METİLEN MAVİSİ: ÖLÜMSÜZLÜĞÜN İLK ADIMI
“Mavi bir huydur bende” diyen Edip Cansever yaşasaydı belki de “metilen mavisi” diye belirtirdi bu şiirin hemen sonraki dizesinde. Gerçi yıllar öncesinden tanımlamış “metilen mavisi” olarak ismini zikretmeden:
“Yaşamın ta kendisidir mavi
Belki de sadece bu yüzden ölmeye değil yaşamaya mahkûm edilmiştir.”
Haydi o zaman, son dönemlerde ölümsüzlüğün ilk adımı bile denilen Metilen Mavisi’ni daha yakından tanıyalım.
Metilen Mavisi organik bir tiyazin boyasıdır. Su, alkol ve kloroformda çözünen koyu mavi-yeşil, kokusuz ve kristal toz halindedir. Güneş ışığından korunarak 15-25 C˚ sıcaklıkta saklanmalıdır.
1800’lü yıllarda ilk olarak tekstil boyası olarak kullanılmaya başlanan metilen mavisi daha sonra hücre boyama tekniklerinde kullanılmıştır. Tıbbi kullanımı ise kandaki plazmodyumu mavi renge dönüştürdüğü anlaşıldıktan sonra sıtma yerinin belirlenmesinde ve sıtma tedavisinde kullanılmaya başlanmasıyla olmuştur. Methemoglobinemi’de ilk seçenek ilaçtır.
Son zamanlarda yapılan çalışmalar metilen mavisinin farmasötik kullanımıyla ilgili yenilikler sunmuştur. Fenotiyazinyum bazlı bir ışığa duyarlılaştırıcı olan metilen mavisi (MB); anti-bakteriyel olarak, periodontitis, ayak tırnağı onikomikozu, kanser tedavileri dâhil olmak üzere çeşitli uygulamalarda yaygın olarak kullanılmaktadır.
Metilen mavisi fotodinamik terapi (PDT) için bir ilaç olarak kabul edilmektedir.
Aynı zamanda yapılan çalışmalarda metilen mavisi tabletlerinin Alzheimer tedavisi için bir ajan olabileceği yönünde sonuçlar elde edilmiştir.
METİLEN MAVİSİ KULLANIM ALANLARI:
1. Peridontitis ve Metilen Mavisi
Periodontolojide, periodontal tedaviden sonra antiseptikler yaygın olarak kullanılmaktadır. Antiseptiklerin gingival fibroblastlar gibi insan gingival hücreleri üzerindeki sitotoksik etkisi kullanımda bir sorun haline gelmektedir. Bu nedenle klinisyenler, dişeti hücrelerine karşı daha az sitotoksisiteye ve geniş bakterisidal etkilere sahip yeni antiseptiklere yönelmektedir. Metilen mavisinin birçok periodontal patojene karşı bakterisidal etkisi olduğu bilinmektedir.
Yapılan çalışmalar sonucu, oral kullanıma uygun (!) metilen mavisinin dişeti ve dokusunun büyük bir bölümünü oluşturan gingivial fibroblastları üzerinde minör sitotoksik etkiye sahip olduğunu göstermiştir. Gram pozitif bakteri ve fungal hücreler, gram negatiflere göre fotosensitizer boyalara daha hassastır.
2. Fotodinamik Tedavi ve Metilen Mavisi
Fotodinamik terapi (PDT), hedef dokuda seçici olarak lokalize edilen bir ışığa duyarlılaştırıcının ve lezyonun görünür ışıkla aydınlatılmasının kombinasyonuna dayanan, fotohasar ve ardından hücre ölümüyle sonuçlanan bu sayede çeşitli tümörlerin ve malign olmayan hastalıkların yönetimi için umut verici bir yöntemdir. Metilen mavisi, lokal olarak enjekte edildiğinde ve kırmızı lazer ışığıyla aydınlatıldığında çeşitli tümör türlerine karşı in vivo aktivite göstermiştir.
3. Mitokondriyal Fonksiyon ve Metilen Mavisi
Ölümsüzlüğün ilk adımı denilen nokta “Mitokondriyal Fonksiyon” dan başlamaktadır. Araştırmalar, metilen mavisinin "mitokondriyal elektron transfer zincirindeki elektronları doğrudan NADH'den sitokrom c'ye yeniden yönlendirebildiğini, kompleks IV'ün aktivitesini artırabildiğini ve oksidatif stresi azaltırken mitokondriyal aktiviteyi etkili bir şekilde teşvik edebildiğini" göstermiştir.
4. Beyin Fonksiyonları ve Metilen Mavisi
Metilen mavisi üzerine yapılan araştırmalar, metilen mavisinin hafızayı güçlendiren ve nöroprotektif bir ajan olarak başarısını ortaya koymuştur. Mitokondriyal sitokrom oksidazdaki kusurlar beyin/biliş sorunlarıyla ilişkilendirilmiştir. Metilen mavisi, beyin sitokrom oksidazının ifadesinin arttırılmasına yardımcı olabilecek bir elektron donörüdür.
Alzheimer benzeri hastalıklarda tau ve amiloid birikimi ile oksidatif stres artar. Metilen mavisi, mitokondriyal oksidan oluşumunu ve in vitro serbest radikal oluşumunu azaltır. Aynı zamanda lipid oksidasyonu, ATP sentezi ve ECM oluşumu gibi mitokondriyal solunumun aşağı akış aktivitelerini de değiştirerek nöronal oksidatif metabolik kapasitenin artmasına katkıda bulunabilir. Metilen mavisi, mitokondriyal matrisin elektron taşıma zincirinde bir elektron taşıyıcısı olarak görev yaparak oksitlenmiş ve indirgenmiş durumlar arasında kolayca geçiş yapar. Bu özellikleri baz alınarak yapılan ve faz çalışmaları devam eden birçok çalışma metilen mavisinin Alzheimer tedavisinde kullanılabileceği yönünde sonuçlarla ilerlemektedir.
SENTETİK BOYADAN ÖLÜMSÜZLÜK İKSİRİ OLUR MU?
Metilen mavisi bu özellikleri ile ve klinik kullanımda ve yapılan çalışmalarda verdiği sonuçlar oldukça umut vericidir. Ancak metilen mavisi sentetik bir boya olduğu için kullanımı konusunda haklı tereddütler vardır.
Acaba kumaşları boyadığımız metilen mavisinden antiseptik etki veya hafıza güçlendirici etkiyi güvenli şekilde bekleyebilir miyiz?
Kullanım alanları farklılığından dolayı farklı sektörler için farklı kalite ve sentez kaynağında metilen mavisi bulunmaktadır.
Farmasötik amaçlı kullanacağımız ve yukarıda mekanizmalarla etki göstermesini beklediğimiz metilen mavisi FARMA KALİTE ORAL KULLANIMA uygun olmalıdır.
Farmasötik kullanımı yeni araştırmalar ile gittikçe artmakta olan metilen mavisini oral olarak kullanmak için tedarikçinizden analiz belgesi istemeyi, oral ve farmasötik kullanıma uygun olduğunu kontrol etmeyi unutmayın.
Modern veya Geleneksel tüm formüllerde Farma Kalite ham madde kullanımının önemine ilişkin eski yazılarımıza bakabilir ve elinizdeki ham maddelerin farma Kalite olup olmadığını aşağıdaki linkten analiz belgesini inceleyerek kontrol edebilirsiniz.
https://galenikecza.com.tr/p/analiz-belgesi-msds
Özellikle sorulan formüllerin klinik çalışmaları yazı dizimizde görmek veya merak ettiğiniz formüllerin hazırlanışlarını öğrenmek istiyorsanız bize egitim@galenikecza.com.tr adresinden ulaşabilirsiniz.
Sağlıkla kalın…
Ecz. Gaye KARAATA
Galenik Ecza Pazarlama Direktörü
*** Bu yazıda geçen formüller ve bütün majistraller doktor tarafından reçete edilip eczacı tarafından FARMA KALİTE HAM MADDELER ile eczane laboratuvarında hazırlanmalıdır. Tavsiye niteliğinde değildir.
KAYNAKLAR
Ak, B., Özeroğlu, E., & Taspinar, M. (2015). The use of methylene blue as mouthwash in periodontology. Eastern Journal of Medicine, 20(4), 215-221. Retrieved from https://www.proquest.com/scholarly-journals/use-methylene-blue-as-mouthwash-periodontology/docview/1916673488/se-2
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK557593/l
Aka,B, Özeroğlu,E, Taspinar,M.. The use of methylene blue as mouthwash in Periodontology. Eastern Journal of Medicine 20 (2015) 215-221.
https://jag.journalagent.com/ejm/pdfs/EJM_20_4_215_221.pdf
Ak, B., Özeroğlu, E., & Taspinar, M. (2015). The use of methylene blue as mouthwash in periodontology. Eastern Journal of Medicine, 20(4), 215-221. Retrieved from https://www.proquest.com/scholarly-journals/use-methylene-blue-as-mouthwash-periodontology/docview/1916673488/se-2
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1572100005000979
https://www.empowerpharmacy.com/methylene-blue-article
https://hdrx.com/compounding-pharmacy/methylene-blue-improving-mitochondrial-function/
https://www.macsenlab.com/blog/methylene-blue-in-the-treatment-of-alzheimers/
