TÜRK ECZACILARI DEONTOLOJİ TÜZÜĞÜ
Yenilenmeli veya...?
Sizlere yazmak istediğim pek çok konu birikti. Önce “Türk Eczacıları Deontoloji Tüzüğü” hakkında yazacağım. Gazi Eczacılık Fakültesi’nde Farmakognozi yanında “Eczacılık Tarihi ve Deontolojisi” dersini de 20 yılı geçen bir süre, verdim. Deontoloji Tüzüğü’ndeki yanlışlıkları, gariplikleri derste anlatmanın yanında, zaman zaman konuyu TEB, TEB Bilim Akademisi ve Odalardaki meslektaşlarıma da söyledim. İlgilenen olmadı. Ben de sonunda vaz geçtim!
Oda seçimleri ve ardından da TEB seçimleri yapıldı. Seçilen meslektaşlarıma, gecikmiş de olsa, başarılar diliyorum. TEB’ de kan değişimi oldu. Belki değerli Başkan ve Merkez Heyeti’ndeki diğer değerli meslektaşlarım ilgilenir ümidi ile konuyu kısaca yazıyorum.
Tüzük 1968 tarihli, 1973’ de 12.maddede değişiklik yapılmış,13. ve 14. maddeler kaldırılmış. Yayınlanalı yarım asrı geçmiş. Eczacılık o zamanda bugüne o kadar değişti ki! Sözü uzatmadan önemli olan hususları inceleyelim:
- Madde 2 – 2. paragrafta “Eczacı........ çalışır, müşterileri ve diğer iş sahipleri ile...” ifadesi yer alıyor. Öğrencilerimize devamlı eczanenize gelen kişiler “hasta” dır diyoruz, ama Tüzükte müşteri! Şimdi takviye edici gıda, kozmetik vb ürünler almaya gelenler olduğu için gelen kişilerin hepsi hasta değil (bu gruba gerekirse tüketici denebilir ama hiçbir zaman müşteri olmaz.), ama yukarıdaki cümlede hasta için müşteri kullanılmış.
- Madde 5 – “Eczacı, hekimin iznini almadan yazılan ilaçtan başkasını veremez ve hekimin isteği dışında hastaya veya hastanın yakınlarına tavsiyede bulunamaz.” Eşdeğer veriyoruz hâttâ daha ucuz olan eşdeğer vermemiz isteniyor. “Farmasötik Bakım “derslerinde eczacının hastaya ilaç ve hâttâ hastalığı ile ilgili tavsiyelerde bulunması isteniyor. Bu konuda bir dolu bilgi veriliyor! Bunlar boşuna mı? Ayrıca, İyi İlaç Uygulamaları Kılavuzu’ nun 4. ve 5. maddelerini okuyunuz lütfen. Eczane eczacısına görev veriyor bu konuda.
- Madde 6 – “Eczacı, hastaların veya hasta sahiplerinin, hastalığın çeşidi veya uygulanan tedavi şeklinin iyi olup olmadığı hakkındaki sorularını, onların maneviyatını yükseltecek şekilde, ümit verici ve teselli edici sözlerle karşılar. “Bu madde için yorum yapamıyorum ! Rahmetli hocam Prof. Dr. Turhan Baytop, çok yanlış bir söz söyleyen veya iş yapana “Sen bunu tek başına mı buldun yoksa biri sana yardım etti mi?” derdi!
- Madde 7 – “Eczacı, farmasötik kurallara uygun olarak hazırladığı majistral formüllerin veya müstahzar olarak verdiği ilaçların şifa vermemesinden dolayı kınanamaz.” Bunun deontoloji ile ilgisi nedir acaba? Hasta bize “ilaç yararlı olmadı” dediğinde, Tüzük’ teki maddeyi mi çıkarıp göstereceğiz?
- Madde 9 -..... “Eczacının müessesesine koyduğu tabelaya ancak, kendisinin adı ve soyadı ile eczane kelimesinden ve reklam mahiyetinde olmamak şartiyle buna eklenebilecek kelime veya ibareden kurulu eczanenin adı yazılabilir.” Bu da deontoloji ile ilgili değil. Bir eczanenin nasıl olması gerektiğini belirten bir husus. Zaten 12.Nisan.2014’ de yayınlanan Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Yönetmelik, madde-25 bent 3’ de belirlenmiş.
- Madde 12 – “Eczane sahibi eczacı, tıbbi müstahzarat ve majistral formülleri, Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığınca saptanmış olan fiyat veya tarife değeri üstünde satamaz.” Bu husus da eskide kaldı. Karekod veya barkod okutup fiyatı söylüyoruz. Bakanlığın adı bile değişti.
Örnekleri artırabilirim. Ama yazıdan amacım birkaç çarpıcı örnek ile dikkatinizi çekmek. Lütfen, TEB veya odanızın web sayfasından, Tüzüğün tamamını okuyunuz. Yazmadığım pek çok garip hususu görecek ve şaşıracaksınız.
Ne yapmalı?
FIP (Uluslararası Eczacılar Birliği)’in hem deontoloji hem de etik konusunda çok sayıda yayını hâttâ toplantıları var. Diğer ülkelerin de deontoloji ve etik kuralları var. Diğer ülkelerdeki bilgileri, İyi Eczacılık Uygulamaları Kılavuzunu ve yönetmelikleri inceleyecek bir çalışma grubu kurmak. Bu grubun hazırlayacağı taslak tüzüğü veya etik kurallarını tartışmaya açmak. Belki deontoloji yerine etik kuralların hazırlanması daha doğru olur.
Veya...
Tüzük veya etik kurallar sadece eczane eczacılarını değil eczacılığın diğer alanlarında çalışan eczacıları da kapsayacak bir metin olmalı. FIP’ de bunun örnekleri var.
Koronasız günlerin gelmesi, sağlık ve mutluluk dileklerimle...
