Metaverse Gelmeden Önce Buralar Hep Dutluktu
Uzm.Ecz. Ayşe ARIK
9 yaşındaki kızım Derin çağırdı; ‘Anneeee, yanıma gelir misin? ‘, kalkıp gittim yanına…
Başladı gülmeye;
‘Roblox’da sana mesaj atıyorum görmüyorsun. Oyunda yanıma gelir misin, sana yeni evimi gezdireceğim!’
Bahsettiği annesi benim oyunda avatarım olan kişi.
Roblox ise, şu anda hemen hemen tüm ilkokul çağındaki çocukların oyun oynadığı sanal gerçeklik platformu.
Metaverse dendiğinde ilk akla gelen sanal gözlüklerle deneyimler gibi görünse de şu anda
8-12 yaş aralığındaki tüm çocuklar bunu çoktan bilir durumda. Bir şehir düşünün, kendi kimlikleriyle içerideki platformda oyun oynuyor, geziyor, eğleniyor, konuşuyor ve sosyalleşiyorlar. Yani avatarları ile başka bir evren deneyimliyorlar.
Bizim daha dün duyup neresinden arsa alsak diye dertlendiğimiz alanları, karış karış gezen çocuklarımız var. Mülkleri, alışveriş alanları, eşyaları, evcil hayvanları hatta oyun içinde oyunları var. Bu arsa meselesine de geri döneceğim.
Bizim camiadan bakacak olursak, eczacılık alanında VR teknolojisi uzun zamandır var aslında. FARMAVR yaklaşık 5 yıldır fakültelerde VR gözlüklerle öğrencilere sanal gerçekliği eğitim alanında deneyimletiyor. Hatta ilk VR Eczane’yi 5 yıl önce kurdu. Yani yeni mezun olacak meslektaşlarımızın birçoğu da bu 3. Boyut eczane ve Meta-eğitim konusunda fikir sahibi diyebiliriz.
Yani aslında olaylar doğal gelişim sürecinde işlerken, pandemi ve Facebook’un Meta olması birden kontrolsüz bir şöhret oluşturdu. Herkes kendi iş kolunda, bu alanda var olmak adına ciddi bir panik yaşamaya başladı.
Gelelim ülkemizin durumuna, Metaverse’de bir platform olan ve arazi satışı yapan OVR geçtiğimiz hafta bir haber yayınladı; 80 bin arazinin 20 bini Türklerde!
Hayatımızı o kadar emlak üstünden kurmaya alışmışız ki; ‘İleride buralar değerlenir’ mantığı ile, meta yani öte dünyadan arsa alıyoruz. Burada enteresan olan ise, size vadedilen alanın, sınırsız kopyası belki aynı belki farklı şirketlerce yapılarak aynı anda binlerce kişiye de satılabilme ihtimali. Bunun önünde şimdilik bir yasal engel yok!
Başka bir taraftan bakınca da, toprak olarak o arsaların sahibi gerçek kişiler, sanal arsa alanlara/satanlara dolandırıcılık davası da açabilir. Bu da işin farklı bir hukuki boyutu!
Tabii bu alt yapılar ve arazi için ödemeler de kripto para ve cüzdan işine dayanıyor ki, orası zaten başlı başına tartışılacak bir konu.
Her metaverse ortamı, burası merkez olacak sloganıyla ortada dolaşıyor. Hatta bazı meslektaşlarımızın da eczanesinin yerini aldığına dair duyumlar alıyoruz. Kanunen web sitesi bile kuramazken, sanal eczane açabileceğimize inanmak, daha da enteresanı bunu fiilen bulunduğumuz yerde yapacağımızı düşünmek bana biraz bu dünyayı anlamamış bir bakış açısı gibi geliyor. Belki de ileride torunlarımız bizi, Yeniçağ başlarında cennetten arazi tapusu almaya çalışanlar diye anacaktır, kimbilir?… Yine de bilişim uzmanı olmadığım için yanılma payımı saklı tutuyorum…
Özetle bakmamız gerekirse, dünya kendine pararel birçok yapı oluşturuyor. Meta-universe yani öte evren’ler, sizi hayal edebileceğimizin de ötesinde deneyimlerle buluşturmak için geliyor, gelişiyor.
Aydan dünyaya bakıp kahve içmek, galaksiler arası yolculuk yapmak, uçmak, ekipmansız dalış yapmak, kilometrelerce uzaklıktaki dostlarınla yan yana bir kafede oturmak, sanal bir partiye, konsere katılmak olağan işler haline gelebilir. Ünlü cerrahlar dünyanın bir ucunda ameliyatlar yapmaya, eczacılar 3D moleküllerle ilaç tasarlamaya başlamıştı çoktan ama belki gerçeğe en yakın deneyimi de bize sunabilir.
Başka bir taraftan da perakende sektörü, VR alışveriş deneyimi için ciddi yatırımlar yapıyor. İnternette H&M ve Walmart’ın projelendirdiği artırılmış gerçeklik mağazalarının videoları dolaşıyor bir süredir. H&M henüz mağazayı açmadı, CEEK VR ile proje halindeyiz diye açıklama yaptı. Walmart ise, nette dolaşanın 5 yıl önceye ait bir video olduğunu söyledi.
Aslında yapılan bu tür işler, yayınlanan bu videolar toplumun reaksiyonunu ölçüyor ve sektörünün gideceği yer konusunda bize ışık tutuyor. Başka bir taraftan da, fiili olarak sektörün bu yönde tekelleşebilme ihtimalinin endişesini yaşatıyor.
Burada da gerçekçi olmamız gereken bir durum var. 3D evren şu anda sanal gözlükler ve belirli ekipmanlarla anlam taşıyor. Bunlar da şimdilik herkesin ulaşabileceği maddi düzeyde değil maalesef. Bir süre daha, toplumda adaptasyon süreci yaşanacağı aşikar.
Yani anlayacağınız, metaverse gelmeden önce buralar hep dutluktu demeyi bir arsa üstünden beklemek, bu muhteşem dünyanın hayal gücüne biraz haksızlık olur.
Hali hazırda bile; bilim ve teknoloji alanında sunabileceği imkanlara baktığımızda gerçekten heyecanlandıran bir yolculuk olacak.
Biz de birlikte yaşayıp öğreneceğiz.
Şimdi müsaadenizle, kızımdan avatar kullanma dersleri almam gerekiyor…
Gelecek günlerde de sağlıkla kalabilmek dileğiyle…
Uzm.Ecz. Ayşe Arık
Kaynaklar :
