Sapanca da elden gidiyor
 |
| Sapanca Gölü'ndeki su seviyesi 30.9 metreye düştü. Buna bağlı olarak göldeki yosunlaşma oranı da arttı. FOTOĞRAF: SERKAN OCAK |
SERKAN OCAK
İSTANBUL - Türkiye'nin en büyük göllerinden ve içme suyu kaynaklarından biri olan Sapanca Gölü çevresindeki iki belediye ve sanayi kurumları tarafından paylaşılamıyor. Kocaeli ve Adapazarı belediyeleri mahkemelik olurken göl suyunun yoğun olarak endüstriyel amaçlarla da kullanılması nedeniyle su seviyesi düştü.
Sapanca Gölü'nün suyu Adapazarı Belediyesi, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, Petkim ve Tüpraş tarafından kullanılıyor. DSİ verilerine göre göl suyunun maksimum işletilme kotu 32.1 metre, minimum kot ise 29.9 metre. En son ölçüme göre göl seviyesi 30.9 metreyle tehlike sınırına yaklaştı.
Adapazarı Belediyesi Su ve Kanalizasyon İdaresi (ADASU), kendi havzaları olduğunu ileri sürdüğü Sapanca'dan izinsiz su kullandığı ve bölgeye su çekmek için tesis inşa ettiği gerekçesiyle Kocaeli Büyükşehir Belediyesi'ne haziran ayında dava açtı. ADASU Genel Müdürü Rüstem Keleş'e göre bölgeyi susuzluk bekliyor:
"Sapanca Gölü'nün verimliliği yılda 120-130 milyon metreküp. DSİ tarafından Seka'ya yılda 28.8, Petkim'e 14.4, Tüpraş'a 14.76, Adapazarı'na 67.32 ve gölün deşarj olması için de Çark Deresi'ne 10.72 milyon metreküp su tahsisi yapıldı. Ancak Seka şu anda faaliyette değil, arazi Kocaeli Belediyesi'ne devroldu. Dolayısıyla Kocaeli bu suyu izni olmamasına karşın kullanıyor. Ayrıca diğer kurumların kullandıkları su miktarı ölçülmüyor. Bu da kontrolsüz kullanım sonucu doğuruyor."
Keleş Adapazarı'na ait kıyısı 26, Kocaeli'ne ait kıyısı ise 13 kilometre olan Sapanca'dan Kocaeli'nin içme suyu almasına karşı olmadıklarını vurgularken, "Ancak göl suyu endüstriyel amaçlı kullanılıyor. Amacımız endüstriyel amaçlı su kullanılmasının önüne geçmek" dedi.
Kocaeli Buyükşehir Belediyesi İSU Genel Müdürü İlhan Bayram ise mahkeme sürecinin halen sürdüğünü belirterek, gölden Kocaeli'nin de su kullanma hakkı olduğunu söyledi. Seka için tahsis edilen 28.8 milyon metreküp yerine sadece sanayi bölgeleri için yılda 3 milyon metreküp su çekildiğini ifade eden Bayram, Adapazarı Belediyesi'nin gölden para kazanmak için uğraştığını ileri sürdü.
Bayram, "Yuvacık Barajı'nın suyunun azalmasıyla iki ay boyunca Gökçedere'den su aldık. Suyun bitmesiyle de Sapanca Gölü'nden su alınması gündemimizde. Kocaeli Büyükşehir Belediyesi'nin Sapanca Gölü'nden su kullanılmasıyla ilgili 20 km.'lik boru hattı çekilmesi projesi var. Bu proje sekiz ayda hayata geçer."
Kendini yenileyemedi
Sapanca Gölü'nün en önemli özelliklerinden biri de kendini yenilemesi. Sapanca'nın beslenme kaynaklarından olan Çark Deresi'ne yılda 10 milyon metreküp su bırakılması gerekiyor. Ancak haziran ayından bu yana Çark Deresi'ne su bırakılamadı, bu nedenle göl kendini yenileyemedi.
DSİ, 20 Ocak 2006'da Kocaeli Büyükşehir Belediyesi'ni, önceliğin içme suyu kullanımında olduğunu belirterek Sapanca'dan su çekimi için yeni proje geliştirmemeleri konusunda uyarmıştı.
'Gölü kaybediyoruz'
İstanbul Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi İç Sular Anabilim Dalı'ndan Doç.Dr. Meriç Albay:
"1990 yılından bu yana Sapanca Gölü'nde araştırmalarımız devam ediyor. İçme suyu olarak faydalanılması gereken göl sanayi için kullanılıyor. Buradan sanayi suyu kullanmak cinayettir. Gölden Adapazarı Büyükşehir Belediyesi, Tüpraş ve Petkim su kullanıyor. Kocaeli Büyükşehir Belediyesi'nin de buradan su karşılama talebi bizleri çok korkutuyor.
Gölde zaten iklimsel problemler yaşanıyor, bir de kullanımın artması gölün yok olmasına neden olabilir. Göl suyunun azalması beraberinde kirliliği, su bitkilerinin artışını getirecektir. Su bitkilerinin aşırı olması istenmeyen bir durumdur. Gölde su azaldığında ekolojik denge de tehlikeye girecektir.
Sapanca Gölü kendini yenileyebilen, suyu içilebilen dünyada ender göllerden biridir. Gölü kaybetme tehlikesiyle karşı karşıyayız. Korumak için yapılması gereken göl yönetiminin oluşturulması, paydaşların belirlenmesi ve sanayi için su kullanımının önüne geçmektir. Sanayi elbette su kullanacak ancak kaliteli su kullanlmamalı, bölge için kalıcı olacak alternatif su kaynakları araştırılmalıdır."
